اعتماد به نفس و راه های ارتقای آن

اعتماد به نفس موضوعی است که در روانشناسی بسیار مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. اغلب به عنوان باور به توانایی‌ها، کیفیت ها و قضاوت خود یا احساس اعتماد به خود برای مدیریت موقعیت‌ها و چالش‌های مختلف تعریف می‌شود. اعتماد به نفس می‌تواند تأثیر مثبتی بر بسیاری از جنبه های زندگی مانند عملکرد تحصیلی، موفقیت شغلی، روابط اجتماعی و سلامت روان داشته باشد. با این حال، این موضوع یک ویژگی ثابت نیست که فرد یا داشته باشد یا نداشته باشد. بلکه ساختاری پویا و چندوجهی است که بسته به زمینه، وظیفه و فرد می‌تواند متفاوت باشد.

نظریه‌های اعتماد به نفس

نظریه بندورا:

یکی از تأثیرگذارترین نظریه‌ها، نظریه خودکارآمدی آلبرت بندورا است. بر اساس این نظریه، خودکارآمدی نوع خاصی از اعتماد به‌ نفس است که به باورهای فرد در مورد توانایی خود برای انجام یک کار خاص یا دستیابی به یک هدف خاص اشاره دارد. خودکارآمدی بر نحوه تفکر، احساس و عمل افراد در رابطه با کار تأثیر می‌گذارد. به عنوان مثال، افراد با خودکارآمدی بالا به احتمال زیاد اهداف چالش برانگیزی برای خود تعیین، در مواجهه با مشکلات پافشاری، از استراتژی‌های موثر استفاده و احساسات مثبت را تجربه می کنند. افرادی که خودکارآمدی پایینی دارند، بیشتر از انجام کار اجتناب و به راحتی تسلیم شده، از استراتژی‌های ناکارآمد استفاده و احساسات منفی را تجربه می‌کنند.

بندورا چهار منبع خودکارآمدی را شناسایی کرد: تجارب تسلط، تجربیات جانشین، متقاعدسازی کلامی، و وضعیت فیزیولوژیکی و عاطفی.تجارب تسلط: قوی‌ترین منبع خودکارآمدی هستند، زیرا شواهد مستقیمی از توانایی‌های فرد ارائه می‌دهند. تجارب جانشینی: دومین منبع تأثیرگذار خودکارآمدی است، زیرا شامل مشاهده دیگرانی است که شبیه خود او هستند که کار را با موفقیت انجام می‌دهند. متقاعدسازی کلامی: سومین منبع خودکارآمدی است، زیرا شامل دریافت بازخورد مثبت یا تشویق از سوی دیگران است. حالات فیزیولوژیکی و عاطفی: کم‌نفوذترین منبع خودکارآمدی هستند، زیرا شامل تفسیر احساسات و حالات بدنی به عنوان شاخص‌های آمادگی و شایستگی فرد می‌شوند.

نظریه عزت نفس/اعتماد به نفس

یکی دیگر از نظریه های اعتماد به نفس، نظریه عزت نفس/اعتماد به نفس است. عزت نفس احساس عمومی‌تر و پایدارتر از ارزش شخص به عنوان یک شخص است.و اغلب بر اساس ارزیابی فرد از جنبه های مختلف خود، مانند ظاهر، شخصیت، توانایی ها، دستاوردها، روابط و نقش های اجتماعی اوست. عزت نفس می‌تواند بر اعتمادبه‌نفس فرد در حوزه‌های خاص تأثیر بگذارد و تحت تأثیر در حوزه‌های خاص نیز قرار گیرد.

به عنوان مثال، افراد با عزت نفس بالا در بیشتر زمینه‌های زندگی عزت نفس بالایی دارند، در حالی که افراد با عزت نفس پایین در بیشتر زمینه‌های زندگی اعتماد به نفس پایینی دارند. ممکن است فردی در کل عزت نفس بالایی داشته باشد اما در ریاضیات یا سخنرانی در جمع اعتمادبه‌نفس پایینی داشته باشد. دو نوع عزت نفس وجود دارد: آشکار و ضمنی .اعتماد یا عزت نفس صریح ارزیابی آگاهانه از خود است و با پرسشنامه‌های خود گزارشی یا مصاحبه سنجیده می‌شود. عزت نفس ضمنی ارزیابی ناخودآگاه و خودکار است که با روش‌های غیرمستقیم مانند وظایف، زمان واکنش یا آزمون‌های ارتباط ضمنی اندازه‌گیری می‌شود.

تحقیقات انجام شده در این رابطه

برخی از یافته‌های اصلی عبارتند از: این مورد می‌تواند عملکرد را در حوزه‌های مختلفی مانند دانش، ورزش، کار و سلامتی افزایش دهد. با این حال، رابطه بین اعتمادبه‌نفس و عملکرد خطی نیست، بلکه منحنی است. بدان معنی که اعتمادبه‌نفس بسیار کم یا بیش از حد می‌تواند برای عملکرد مضر باشد. سطح مطلوب آن به سختی و پیچیدگی کار بستگی دارد.

اعتمادبه‌نفس همچنین می‌تواند بر انگیزه، تعیین هدف، تلاش، پشتکار، استفاده از استراتژی، جستجوی بازخورد و یادگیری تأثیر بگذارد. به طور کلی، افرادی که اعتمادبه‌نفس بالایی دارند، انگیزه بیشتری دارند، اهداف چالش برانگیزتری را تعیین می‌ کنند.
تلاش بیشتری برای انجام کار، و در مواجهه با موانع مدت بیشتری ادامه می‌دهند،استفاده از استراتژی های موثرتر،به دنبال بازخورد بیشتر هستند، و از تجربیات آنها بیشتر از افراد با اعتماد به نفس پایین یاد می‌گیرند.
اعتماد به نفس می‌تواند بر احساسات، نگرش ها و رفاه فرد تأثیر بگذارد. افراد با اعتماد به نفس بالا تمایل دارند احساسات مثبت بیشتری مانند شادی را تجربه کنند.رضایت، غرور، و خوش بینی نسبت به افراد با اعتماد به نفس پایین.آنها همچنین تمایل دارند نگرش مثبت تری نسبت به خود داشته باشند، آنها همچنین تمایل به داشتن سطوح بالاتری از رفاه مانند رضایت از زندگی، خودپذیری، و سلامت روانی نسبت به افراد پایین دارند.

عوامل تاثیر گذار:

اعتماد به نفس می‌تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند ژنتیک، شخصیت، محیط، فرهنگ و اجتماعی شدن قرار گیرد. برخی از افراد ممکن است استعداد ژنتیکی برای داشتن اعتماد به نفس بالاتر یا پایین تر از دیگران داشته باشند. برخی از ویژگی‌های شخصیتی مانند برون‌گرایی، روان رنجوری، و گشودگی به تجربه نیز ممکن است بر فرد تأثیر بگذارد. محیطی که فرد در آن بزرگ شده و زندگی می‌کند اعتماد به نفس او را شکل می‌دهد. به عنوان مثال، والدین حامی و پرورش دهنده،معلمان، و همسالان می‌توانند اعتمادبه‌نفس فرد را تقویت کنند، فرهنگ همچنین می‌تواند در اعتماد به نفس فرد نقش داشته باشد، زیرا ممکن است استانداردها و انتظارات متفاوتی برای موفقیت و شکست داشته باشند. و نحوه ابراز و کنار آمدن با احساسات خود نیز در این مورد نقش دارند.

نکاتی در مورد چگونگی تقویت و حفظ اعتماد به نفس

اهداف واقع بینانه و مشخص تعیین کنید

داشتن اهداف روشن و دست یافتنی به فرد کمک می‌کند تا روی کار تمرکز کرده و پیشرفت خود را دنبال کند. دستیابی به اهداف حس موفقیت و تسلط را ایجاد کند.

موفقیت های خود را جشن بگیرید

شناخت و پاداش دادن به خود برای دستاوردها می‌تواند کمک کند تا به توانایی‌ها و قوت های خود پی ببرد. تجلیل از موفقیت‌ها می تواند تصویر مثبت و عزت نفس فرد را تقویت کند.

از شکست‌های خود درس بگیرید

شکست در زندگی اجتناب ناپذیر است، اما لزوما یک تجربه منفی نیست. به جای تمرکز بر اشتباهات و کاستی‌های خود، شکست را به عنوان فرصتی برای یادگیری،درس گرفتن و پیشرفت در نظر بگیرید.

به دنبال بازخورد و راهنمایی باشید

درخواست بازخورد و مشاوره از دیگران می‌تواند به شما کمک کند تا دیدگاه‌ها و بینش جدیدی در مورد نحوه عملکرد بهتر به دست آورد. وقادر به یادگیری و رشد هستید.

اطراف خود را با افراد مثبت و حمایتگر احاطه کنید

داشتن شبکه‌ای از افرادی که به خود ایمان دارند و تشویق می‌کنند، می‌تواند کمک کند تا احساس اعتماد و امنیت بیشتری داشته باشید و حمایت عاطفی و اعتبار اجتماعی را فراهم کنبد.

خود را به چالش بکشید

انجام کارهای جدید و دشوار می‌تواند مهارت‌ها و دانش خود را گسترش دهید. بر ترس‌ها و شک‌های خود غلبه و پتانسیل‌ها و امکانات جدید را کشف کنبد.

خودگویی مثبت را تمرین کنید

تمرین خودگویی مثبت می‌تواند افکار منفی را با افکار مثبت جایگزین و اعتماد به نفس خود را افزایش دهید. مانند: “من می‌توانم این کار را انجام دهم”، “من قادر هستم”، “من شایسته هستم”، “من به خودم افتخار می‌کنم”، “من کافی هستم”.

موفقیت را تجسم کنید

تصور موفقیت خود در یک کار یا موقعیت کمک می‌کند تا از نظر ذهنی و احساسی برای رویداد واقعی آماده شوید. تجسم موفقیت در ایجاد انتظارات و نتایج مثبت کمک می‌کند.

حالتی با اعتماد به نفس اتخاذ کنید

روشی که فرد از لحاظ فیزیکی خود را حمل می‌کند نیز می تواند بر احساس فرد از نظر روانی در مورد خود تأثیر بگذارد. مانند صاف ایستادن، لبخند زدن، برقراری تماس چشمی و واضح صحبت کردن.

نتیجه و راه درمان

اعتمادبه‌نفس جزء حیاتی روانشناسی انسان است که بر بسیاری از جنبه های زندگی تأثیر می‌گذارد. این یک ویژگی ثابت یا ایستا نیست، بلکه یک ساختار پویا و شکل پذیر است که می تواند در طول زمان بهبود یابد. با درک تئوری‌ها و تحقیقات در مورد اعتماد به نفس و همچنین به کارگیری برخی نکات عملی در مورد چگونگی تقویت و حفظ آن، می‌توان پیشرفت شخصی و حرفه ای و همچنین شادی و رفاه خود را افزایش داد. در صورتی که با استفاده از ترفندهای ذکر شده موفق به افزایش عزت نفس نشده‌اید. با کلیک در رزرو وقت مشاوره ازخدمات مشاوره استفاده نمایید.

مطالب خواندنی:

مشاوره در ناتوانی‌های جنسی

مهارت‌های زندگی کدامند و چطور تقویت کنیم؟

هویت جنسی چیست؟

بی حسی و بدون هیجان بودن

پرخاشگری را چگونه می توان کنترل و درمان کرد؟