احساس امنیت
احساس امنیت یکی از نیازهای اساسی انسان است که به حس اطمینان، آرامش و خوشبختی در زندگی کمک می‌کند. احساس امنیت به معنای این است که فرد بتواند با محیط خود هماهنگ شود و در برابر تغییرات، چالش‌ها و تهدیدهای احتمالی آرامش خود را از دست ندهد. امنیت تاثیر مستقیم بر سلامت جسمی و روانی فرد دارد و می‌تواند باعث شود که فرد به توانایی‌ها، استعدادها و پتانسیل‌های خود پی ببرد.
نظریه های روانشناسی
روانشناسان مختلف نظریه‌ها و الگوهایی را برای توضیح احساس امنیت ارائه داده‌اند.
نظریه مزلو
یکی از معروفترین آنها نظریه مزلو است که سلسله مراتب نیازهای انسان را بر اساس اولویت بیان می‌کند. بر اساس این نظریه، نیازهای انسان به پنج دسته تقسیم می‌شوند:
- فیزیولوژیکی: شامل نیازهای جسمانی مانند غذا، آب، خواب، تنفس و غیره.
- امنیتی: شامل نیازهای مربوط به حفظ سلامت، ایمنی، محافظت و ثبات در زندگی.
- عشق و تعلق: شامل نیازهای مربوط به روابط اجتماعی، دوستی، عاطفه و قبول شدن توسط دیگران.
- احترام: شامل نیازهای مربوط به ارزش، اعتماد به نفس، شایستگی و احترام به خود و دیگران.
- استحقاق: شامل نیازهای مربوط به رشد، خلاقیت، معنویت و تحقق پتانسیل‌های خود.
مزلو معتقد بود که انسان باید ابتدا نیازهای پایین‌تر را ارضا کند تا بتواند به نیازهای بالاتر برسد. بنابراین، نیازهای امنیتی در سطح دوم قرار دارند و پس از نیازهای فیزیولوژیکی مهم‌ترین نیازهای انسان هستند. اگر فرد نیازهای امنیتی خود را ارضا نکند، ممکن است دچار اضطراب، ترس، ناامیدی، بی‌ثباتی و نارضایتی شود.
نظریه اریکسون
نظریه دیگری که به احساس امنیت مربوط است، نظریه اریکسون است که به رشد روانی-اجتماعی انسان در طول عمر می‌پردازد. اریکسون معتقد بود که انسان در هر مرحله از زندگی خود با یک تضاد روبرو می‌شود که باید آن را حل کند تا به رشد و تعادل برسد. این تضادها به شرح زیر هستند:
اعتماد در برابر بی‌اعتمادی: در این مرحله که از تولد تا یک سالگی ادامه دارد، فرد باید اعتماد به محیط و افرادی که از او مراقبت می‌کنند بیابد. اگر این اتفاق نیفتد، فرد ممکن است احساس ناامنی، بی‌اعتمادی و شک در خود و دیگران داشته باشد.
خودمختاری در برابر شک و خجالت: در این مرحله که از یک تا سه سالگی ادامه دارد، فرد باید خودمختاری و اعتماد به نفس خود را بیابد. اگر این اتفاق نیفتد، فرد ممکن است احساس شک، خجالت و بی‌ثباتی داشته باشد.
اعتماد در برابر گناه: در این مرحله که از سه تا پنج سالگی ادامه دارد، فرد باید اعتماد، خلاقیت و تجربه کردن چیزهای جدید را بیابد. اگر این اتفاق نیفتد، فرد ممکن است احساس گناه، ترس و کمبود داشته باشد.
فعالیت در برابر بی‌کاری: در این مرحله که از پنج تا دوازده سالگی ادامه دارد، فرد باید کار، مهارت و تولید را بیابد. اگر این اتفاق نیفتد، فرد ممکن است احساس بی‌کاری، بی‌اهمیتی و ناتوانی داشته باشد.
هویت در برابر بی‌هویتی: در این مرحله که از دوازده تا بیست سالگی ادامه دارد، فرد باید هویت، جهت‌گیری و هدف خود را بیابد. اگر این اتفاق نیفتد، فرد ممکن است احساس بی‌هویتی، سردرگمی داشته باشد.
صمیمیت در برابر انزوا: در این مرحله که از بیست تا چهل سالگی ادامه دارد، فرد باید صمیمیت، عشق و رابطه معنادار با دیگران را بیابد. اگر این اتفاق نیفتد، فرد ممکن است احساس انزوا، دوری و تنهایی داشته باشد.
تقویت امنیت روانی
برای تقویت امنیت روانی، می‌توانید از راه‌های مختلفی استفاده کنید. برخی از این راه‌ها عبارتند از:
- توجه به نیازهای فیزیولوژیکی و امنیتی خود: نیازهای جسمانی و مالی خود و خانواده‌تان را تامین و از منابع و خدماتی که در دسترس هستند بهره ببرید. اگر مشکلی دارید، از دولت، سازمان‌ها، خیریه‌ها و افراد مورد اعتماد کمک بخواهید.
- توسعه روابط اجتماعی مثبت و معنادار: با دوستان، همکاران، همسایگان و سایر افراد جامعه با احترام، عشق و همبستگی در تعامل باشید و حس تعلق و پذیرش را تجربه کنید. از روابط سمی، تنش‌زا و خشونت‌آمیز دوری و از حقوق خود و دیگران محافظت کنید.
- شناخت و قبول خود: خودتان را بشناسید، قبول کنید و دوست داشته باشید. به خصوصیات، قابلیت‌ها و علاقه‌های خود آگاه و به آنها افتخار کنید. به خود اعتماد داشته باشید و در برابر تغییرات، چالش‌ها و تهدیدات احتمالی حساس نباشید. با خود صادق باشید و همچنین با دیدگاه‌ها، احساسات و نظرات دیگران منصفانه رفتار کنید.
- یادگیری، خلاقیت و خودتحقق: سعی کنید همواره یاد بگیرید، تجربه کنید و خودتان را بهبود بخشید. به اهداف و آرزوهای خود نزدیکتر شوید و پتانسیل‌های خود را تحقق بخشید. از فعالیت‌های هنری و خلاقانه مانند نقاشی، شعر، موسیقی و غیره لذت ببرید و آثار خود را با دیگران به اشتراک بگذارید.
- آرامش ذهنی و معنویت: با تمرکز بر لحظه حال و آگاهی از تنفس، بدن، احساسات و افکار خود، آرامش ذهنی را تجربه کنید. از روش‌هایی مثل مدیتیشن، تمرین تنفس، یوگا و غیره استفاده کنید. به ارزش‌ها، باورها و اصول خود پایبند و از فعالیت‌های معنوی و روحانی مانند عبادت، دعا، خیریه و غیره بهره ببرید.
در غیر اینصورت از کمک یک مشاور بهره‌مند شوید. با کلیک در رزرو وقت مشاوره حضوری و غیرحضوری از خدمات مشاوره استفاده کنید.
سایر نوشته ها:
خیال و خیالپردازی فواید، مضرات و راه رهایی
نقش شادی و شاد بودن در سلامت روان و راه‌های افزایش آن کدام است؟
دیدگاهتان را بنویسید