مهارت‌های ارتباطی چیستند؟
مهارت‌های ارتباطی به توانایی فرد یا گروه برای انتقال و دریافت پیام‌ها، ایده‌ها، احساسات و نظرات به صورت موثر و کارآمد گفته می‌شود. مهارت‌های ارتباطی نقش مهم و حساسی در زندگی فردی، اجتماعی، تحصیلی و حرفه‌ای دارند و تأثیر بسزایی بر رضایت، خوشبختی، کارآمدی و موفقیت فرد می‌گذارند. یادگیری مهارت‌های ارتباطی همچنین به فرد کمک می‌کنند تا با چالش‌ها و مشکلات روبرو شود و راه حل‌های مناسب را پیدا کند.
انواع مهارت‌های ارتباطی
مهارت‌های ارتباطی را می‌توان بر اساس روش، سطح، هدف و جنبه‌های مختلف دسته‌بندی کرد. بسته به شرایط و نیازهای فرد یا گروه،بهتر است که از یک یا چند نوع مهارت ارتباطی به صورت همزمان یا متوالی استفاده کنید. برخی از انواع مهارت‌های ارتباطی عبارتند از:
مهارت‌های ارتباط کلامی
این مهارت مربوط به استفاده از کلمات، جملات، صدا و لحن برای بروز دادن پیام خود به دیگران می‌شود. مثل: صحبت کردن، گفتگو کردن، سخن گفتن، تلفن زدن و غیره.
مهارت‌های ارتباط غیرکلامی
استفاده از زبان بدن، حالات صورت، نشانه‌های دست، حالات صوتی و علائم دیداری برای تقویت یا تغییر پیام خود به دیگران را شامل می‌شود. مثلا: لبخند زدن، تماس چشمی، باز کردن دستان، تصویر سازی و غیره.
مهارت‌های ارتباط نوشتاری
این مهارت مربوط به استفاده از حروف الفبا، علائم نگارشی، شکل‌ها و رسانه‌های الکترونیک برای ثبت و انتقال پيام خود به ديگران است. مثلا: نامه نوشتن، پست الکترونيک فرستادن، پيامک زدن، گزارش تهيه کردن و غيره.
مهارت‌های ارتباط شنیداری
مربوط به توانایی فرد برای گوش دادن به صحبت‌ها، صداها، نویزها و اطلاعات شنیداری دیگر است. مثل: تمرکز کردن، تفسیر کردن، خلاصه کردن، پاسخ دادن و غیره.
مهارت‌های ارتباط بین فردی
مربوط به توانایی فرد برای برقراری ارتباط موثر و سالم با دیگران در سطح فردی یا گروهی می‌باشد و شامل: همدلی کردن، همکاری کردن، اعتماد ساختن، مذاکره کردن و غیره.
مهارت‌های ارتباط جمعی
این مهارت مربوط به توانایی فرد برای بروز دادن پیام خود به گروه‌های بزرگ یا عموم به کار می‌رود. مثلا: سخنرانی کردن، ارائه دادن، تدریس کردن، رهبری کردن و غیره.
تاثیرات نامطلوب نداشتن مهارت های ارتباطی شامل موارد زیر است
ایجاد سوء‌تفاهم و درک نادرست
در صورتی که فرد یا گروه در انتقال یا دریافت پیام خود دقت و صحت لازم را رعایت نکند، ممکن است باعث شود که پیام به شکل نادرست یا ناقص منتقل یا دریافت شود. این مسئله می‌تواند منجر به سوء‌تفاهم و درک نادرست از طرفین ارتباط شود و مشکلات و مخالفت‌های بعدی را به وجود آورد.
کاهش اعتماد و رابطه
در صورتی که پیام خود صداقت و شفافیت لازم را نشان ندهید، ممکن است باعث شوید که طرف مقابل به صحت و صداقت پیام شک کند. این مسئله می‌تواند منجر به کاهش اعتماد و رابطه بین طرفین ارتباط شود و تأثیر منفی بر روی همکاری و همدلی آنها داشته باشد.
کاهش کارآمدی و موفقیت
اگر فرد یا گروه در انتخاب روش، سطح، هدف و جنبه‌های مناسب برای پیام خود توجه نکند، ممکن است باعث شود که پیام به شکل نامناسب یا نامطلوب منتقل یا دریافت شود. این مسئله می‌تواند منجر به کاهش کارآمدی و موفقیت فرد یا گروه در انجام وظایف، حل مسائل، تصمیم‌گیری، خلاقیت و نوآوری شود.
راه‌های تقویت مهارت‌های ارتباطی
- آموزش و یادگیری: یکی از راه‌های تقویت استفاده از منابع آموزشی و یادگیری است. مثال: خواندن کتاب‌ها، مقالات، وبلاگ‌ها و پادکست‌هایی درباره مهارت‌های ارتباطی. شرکت در دوره‌ها، کارگاه ها، سمینار ها و کنفرانس‌های درباره مهارت‌های ارتباطی، استفاده از نرم افزارها، بازي‌ها و اپليکيشن‌هایی درباره مهارت‌های ارتباطي.
- تمرین و تکرار: بک روش تقويت مهارت‌های ارتباطي استفاده از فعاليت‌های عملي و تجسمی است. مثلا: نوشتن يک نامۀ رسمی، پست الکترونيک يا پيامک، صحبت کردن با دوست، يک عضوخانواده يا آشنا، شنيدن يک سخنرانی.
- اعتمادبه‌نفس: عامل مهم در ارتباط موثر، اعتمادبه‌نفس است. فردی که به خودش و پیامش اعتماد دارد، می‌تواند با صدای رسا، بدن شاد و چشمان درخشان صحبت کند و تاثیر مثبتی بر روی طرف مقابل بگذارد. برای تقویت اعتماد به نفس، می‌توانید روی نقاط قوت خود تمرکز، خودتان را قبول، تحسین و از تجربه‌های موفق خود یاد کنید.
- بازخورد: بازخورد به شما کمک می‌کند که نقاط ضعف و قوت خود را بشناسید و روش‌های بهبود را پیدا کنید. برای اینکار می‌توانید از دوستان، خانواده، همکاران یا هر کسی که با شما ارتباط دارد بخواهید که نظرات خود را درباره شیوه صحبت کردن شما بگویند. همچنین با استفاده از ضبط صدا یا فیلم، صحبت‌های خود را مورد بررسی قرار دهید.
- شناسایی مخاطب: فردي كه با شناسایي نياز‌ها، علاقه‌ها، سطح دانش و فرهنگ مخاطب خود، پيام خود را به شكل مناسب منتقل كند، می‌تواند ارتباطی كارآمد و جذاب برقرار كند. بعلاوه، قبل از صحبت با آنها، پژوهش يا جستجويی دربارۀ آنان انجام داده يا حين صحبت كردن، سؤالات مناسبي بپرسيد.
در حالی که علیرغم آگاهی و استفاده از این روش‌ها قادر نیستید مهارت ارتباطی خود را افزایش دهید. در رزرو وقت مشاوره حضوری یا غیرحضوری کلیک کنید و وقت مشاوره بگیرید.
مطالب مرتبط:
دیدگاهتان را بنویسید